Nükleik asit tipine göre: nükleik asit türüne; DNA, RNA, şekline; tek parça, parçacıklı, tek zincirli, çift zincirli, çizgisel, çembersel gibi özelliklerine göre sınıflandırılırlar.
DNA virüslarına örnekler: Herpesvirüs, Parvovirüs, pox virüs, Adenovirüs, Papavovirüs, Hepadnavirüs.
RNA virüslarına örnekler: Orthomyxovirüs, Paramyxovirüs, Picarnovirüs, Coronavirüs, Reovirüs, Togavirüs, Flavivirüs, Rhabdovirüs, Retrovirüs, Arenavirüs, Bunyavirüs, Filovirüs.
Replikasyon stratejisine göre: pozitif polariteli: Paranteral RNA yı mRNA olarak kullananlar, negatif polariteli: Paranteral RNA yı mRNA olarak kullanamayıp mRNA sentezleyenler.
Enzimlerine göre: RNA, DNA polimeraz, nöroaminidaz, revers transkriptaz, taşımalarına göre
Kapsomer yapısına göre, kozahedral simetrili, helikal simetrili, komplem yapılı.
Zarf varlığına göre: zarflı yada zarfız virüsler gibi.
Bulaş yollarına göre: solunumla, damlacıkla bulaşanlar, fekal-oral bulaşanlar, kanla bulaşanlar.
Enfekte ettiği sisteme göre: solunum sistemi virüsleri, gastrointestinal sistem virüsleri gibi.
etkilediği dokuya (tropizmine) göre: karaciğer enfeksiyonu yapanlar (hepatit virüsleri), döküntülü hastalık yapan (çocukluk çağı döküntülü hastalık) virüsleri.
ICTV sınıflandırması:
Uluslararası Virüslerin Taksonomisi Komitesi (ICTV): Uluslararası Mikrobiyoloji Dernekler Birliği tarafından kurulan ve 1970’lerden beri virüs taksonomisini üstlenen kurum. Virüsleri benzerlikleri dahilinde sınıflandırmaktadır.
Adenovirüsler için örnek:
Realm (-virya) Varidnaviria
Subrealm (-vira)
Krallık (-viriae) Bamfordvirae
Subkingdom (-viritler)
Filum (-virikota) Preplasmiviricota
Subphylum (-virikotina)
Sınıf (-viriketler) Tectiliviricetes
Alt sınıf (-viricetidae)
order (-virales) Rowavirales
Suborder (-virineae)
Aile (-viridae) Adenoviridae
Alt aile (-virinae)
Cins (-virüs): 6 cins içerir:Mastadenovirus, Aviadenovirus, Atadenovirus, Ichtadenovirus, Siadenovirus, Testadenovirus
Alt cins (-virüs)
Türler: İnsan adenovirüsleri A dan G ye 7 tür içerir. bu yedi türde 80 den fazla adenovirüs bulunur.
A: 12, 18, 31,
B: 3, 7, 11, 14, 16, 21, 34, 35, 50, 55,
C: 1, 2, 5, 6, 57,
D: 8, 9, 10, 13, 15, 17, 19, 20, 22 – 30, 32, 33, 36, 37, 38, 39, 42- 49, 51, 53, 54, 56,58, 59, 60, 62-67, 69, 70-75,
E: 4, F :40, 41,
G: 52
Baltimore Sınıflandırması
Bu sınıflama, virüslerin tek (ss) veya çift (ds) sarmal DNA içermesi, tek veya çift sarmal RNA içermesine, RNA’nın pozitif veya negative duyarlı olması, ters transkripsiyon özelliğinin varlığına göre yapılmıştır. Yedi grubta adeğerlendirilir.
I: dsDNA virüsleri (Herpesvirüsler, Adenovirüsler, Poxvirüsler )
II: ssDNA virüsleri (+ zincir /duyu) DNA (Parvovirüsler)
III: dsRNA virüsleri (Reovirüsler)
IV: (+) ssRNA virüsleri (+ zincir /duyu) RNA (Picornavirüsler, Togavirüsler)
V: (-) ssRNA virüsleri (- iplikçik veya antisens) RNA (Ortomiksovirüsler)
VI: ssRNA-RT virüsleri (+ zincir veya duyu) yaşam döngüsünde ters transkriptaz enzimi ile RNA dan bir ara DNA sentezlenip bundan tekrar viral genomun (RNA) sentezlendiği virüsler. (Retrovirüsler)
VII: dsDNA-RT yaşam döngüsünde pgRNA sentezlenen ve bundan tekrar viral genom olan DNA nın sentezlendiği virüsleri (örn. Hepadnavirüsler -HepatitisB virüs)
Virüs aileleri ve genel özellikleri:
DNA virüsleri:
Virus Ailesi:
Grup I:
Adenoviridae: (Adenovirüs) infeksiyöz, zarfsız, ikozahedral, ds.
Papovaviridae: (Papillomavirus, polyomaviridae, simian vacuolating virus): zarfsız, ikozahedral, ds.
Herpesviridae: (Herpes simplex virus, varicella-zoster virus, cytomegalovirus, Epstein–Barr virus, human herpes virüs VI,VII,VIII): zarflı, ds.
Poxviridae: (Smallpox virus, cow pox virus, sheep pox virus, orf virus, monkey pox virus, vaccinia virus): zarflı, komplex, ds.
Pleolipoviridae (HHPV1, HRPV1, HGPV1, His2V): arkeal virüsler. zarflı, ss/ds çizgisel/ dairesel Grup I/II
GrupII
Parvoviridae:(Parvovirus B19): çıplak, ikozahedral, ss,
Anelloviridae (Torque teno virus): çıplak, ikozahedral, negatif sens, ss.
RNA virüsleri
- •Group III: (Reoviridae) ds, ikosahedral, zarfsız.
- •Group IV: (Hepatitis A, entero, rhino, polio, picornavirüsler SARS, hepatitis C, sarı humma, rubella), positive-duyarlı tek sarmal RNA genomes.
- •Group V: negatif duyarlı tek sarmal.influenza, measles, mumps, ebola, marburg, rabies.
İnsanda enfeksiyon yapan virüs aileleri:
1. Reoviridae: Reovirus, rotavirus
2. Picornaviridae: Enterovirus, rhinovirus, hepatovirus, cardiovirus, aphthovirus, poliovirus, parechovirus, erbovirus, kobuvirus, teschovirus, coxsackie
3. Caliciviridae: Norwalk virus:
4. Togaviridae: Rubella virus, alphavirus:
5. Arenaviridae; Lymphocytic choriomeningitis virüs:
6. Flaviviridae: Dengue virus, hepatitis C virus, sarı humma, zika virüsleri
7. Orthomyxoviridae: Influenzavirus, isavirus,
8. Paramyxoviridae: Measles , mumps, respiratory syncytial, Rinderpest, canine distemper virüsleri:
9. Bunyaviridae: California encephalitis , hanta virüsler
10. Rhabdoviridae: Rabies virüs
11. Filoviridae: Ebola, Marburg virüsleri
12. Coronaviridae: Corona virus
13. Astroviridae: Astrovirus
14. Bornaviridae: Borna disease virüs:
15. Arteriviridae: Arterivirüs ve At arterit virüsü
16. Hepeviridae: Hepatitis E virus
17. Retroviridae: retroviruses
18. Hepadnaviridae: hepatitis B virüs
Holmes (1948) sınıflaması:
Virales (virüsler) : 3 gruba ayırır.
Group I: Phaginae (bakterileri etkileyen)
Group II: Phytophaginae (bitkileri etkileyen)
Group III: Zoophaginae (hayvanları etkileyen)
LHT (Lwoff, Horne ve Tournier) Virüs Sınıflandırması:
Nükleik asit (DNA-RNA), kapsit, zarf, gibi özelliklerine göre yapılmıştır.
