VIBRIONACEAE
Gram negatif, fakültatif anaerobik, nitratları nitritlere indirgeyen, katalaz ve oksidaz pozitif, düz, kavisli veya virgül şeklinde gram negatif basillerdir. Polar flagellalarıyla hareketlidirler. Üremek için Na+’a ihtiyaç duyarlar. Karbonhidrat fermentasyonu yapar. Nadiren gaz üretirler. Vibrio parahaemolyticus ve Vibrio alginolyticus’un bazı suşları çok sayıda yanal flagella üret irler.
Tiyosülfat-sitrat-safra tuzları-sükroz (TCBS) ortamında çoğalırlar.
V. alginolyticusis en sık bulunanlardandır. bunu V. parahaemolyticus, V. cholerae, V. mimicus, and V. vulnificus,takip eder.
Epidemiyoloji ve bulaş
Başta deniz suları olmak üzere tüm su ortamlarında bulunur. V. mimicus ve V. parahaemolyticus çiğ balık veya kabuklu deniz ürünleri, özellikle istiridye tüketimi ile gastroenterite neden olur. Minimum Na+ gerektiren V. cholerae ve V. mimicus gibi vibriolar tatlı su nehirleri ve göllerde bulunabilir.
Ekstra intestinal enfeksiyonları travmatik yaralanmalar, nehir ve deniz sularına maruz kalma ile bağlantılıdır. Çiğ deniz ürünlerinin (istiridye) yenmesinden sonra veya yara enfeksiyonunu takiben bakteriyemi ve sepsis oluşturabilir.
Kolera kötü hijyenik koşullarla bağlantılıdır. Kirlenmiş içme, kullanma suların doğrudan temas önemli bir risk faktörüdür.
Kontamine gıdaların tüketilmesine bağlı akut ishal salgınları yapar.
V. kolera
O ve H antijenleri vardır. H ortak özellik gösterir. O antijenine göre serogruplara ayrılır. O antijenine göre Ogowa, İnaba, Hikojima serotipleri vardır. O:1 sero grubunda V.cholerae ve V. cholerae serotip El Tor bulunur. Ayrıca fimbria ve zarf antijenleri taşır. V. cholerae’nın 200’den fazla serogrubu mevcuttur. Sadece V. cholerae serogrup O1 ve O139, salgın ve pandemi nedenidir. 2011 yılında, DSÖ, dünya çapında 580.000’den fazla vaka ve 7.800’den fazla ölüm bildirmiştir.
V. cholerae O1 ve O139 hemolizin ve ısıya dayanıklı kolera toksini denen bir enterotoksin üretir.
Kolera toksini, ince bağırsaklarda adenilat siklazını etkileyerek aşırı sıvısı kaybı ve şiddetli dehidrasyona neden olur. Diğer O1, O139 dışındaki V. cholerae suşları, kolera toksini üretmez. Kendi kendini sınırlayan gastroenterite neden olur. Salgınlarından sorumlu değildir.
Halofilik V. parahaemolyticus’un patojenitesi invaziv özelliğine bağlıdır. V. parahaemolyticus fareler için öldürücü olan ve Kanagawa fenomeni olarak tanımlanan hücresiz bir hemolizin üretir. V. vulnificus, yüksek ölüm oranına sahip, ciddi yara enfeksiyonları ve septisemiye neden olur. Karaciğer hastalığı olan ve immüno supresif orta yaşlı erkekler, V. vulnificus’a duyarlıdır.
Laboratuvar Tanısı
Örnekler hemen ekilmelidir. Vibrio kuruluğa duyarlıdır. Taşıma için Cary Blair bası yeri kullanılabilir.
Laboratuvara gelen örnek hemen Alkali peptonlu suya alınır. 6-8 saat bekletilir. Bu ön zenginleştirme Vibrio spp.’nin izolasyon şansını artırır. Daha sonra vibrioya özel Tiyosülfat sitrat safra tuzları sakaroz (TCBS) besi yeri, Alkış ve Monsur besiyerleri ekim yapılır. Diğer patojenlerin atlanmaması için Endo, EMB ve SS agar gibi besi yerlerine de ekim yapılmalıdır.
Örnekten lam lamel arası direkt preparat hazırlanıp mikroskopta bakıldığında bilardo topu gibi hareket eden bakteriler görülür.
Serogrup O1 antiserumu ile lam aglütünasyonu yapılıp karanlık alan mikroskopunda kümelenmeler gözlenebilir.
pozitif sonuçlarda Ogawa ve İnaba antiserumları ile aglütünasyon araştırılır. Pozitifse tanı konur.
Kanlı ağarda hemolizli koloniler yapar. Oksidaz pozitiftir ve test için kanlı agarda üreyen koloniler kullanılmalıdır.
V. cholerae ve V. mimicus dışında, üremek için NaCl’e ihtiyaç duyarlar.V. kolera tuzlu ve tuzsuz besi yerlerinde üreyebilir.
TCBS besi yeri Vibriolar için özel üretilmiştir. Sakaroz içeren seçici besi yerinde V. cholerae ve V. alginolyticus sakarozu fermente eder ve sarı koloniler oluşturur. V. parahaemolyticus, V. mimicus yeşil koloniler üretir.
Marine agar inhibitor madde içermemesi ve yüksek tuz konsantrasyonu ile çevresel örneklerin kültürü için uygundur.
Vibrio chrom agar da V. parahaemolyticus leylak, V. vulnificus/V. cholerae yeşil-mavi (turkuaz) , V. alginolyticus renksiz koloniler oluşturur.
İp testi: vibrio olduğu düşünülen koloni bir öze sodyum deoksikolat ile karıştırılır. Koloni vibrio ise hücre parçalanır ve DNA açığa çıkar. Bulanıklık kaybolur ve mukoz yapı gelişir. Öze ile çekildiğinde ip gibi uzar.
Biyokimyasal testler yapılır. %1-3 NaCl içeren TSI agarda yatık ve dik kısımlarda asit oluşturur. H2S ve gaz yoktur.
Voges proskauer, arabinoz negatif, kolera kırmızısı, saccaroz ve mannoz testi pozitif,
kolera kırmızısı testi: nitrat peptonlu sıvı besi yerinde üretilen vibrio indol üretir ve nitratları nitrite radükte eder. Bu besi yerine H2SO4 eklendiğinde kırmızı bir renk oluşur. Kolera için özel değildir. Bir çok vibrio türünde pozitiftir.
Piyasada bulunan tüm gram negatif tanımlama sistemleri Vibrio spp.’nin tanımlanması için güvenilir değildir. Tam tanımlama gerektiğinde, MALDI-TOF ve moleküler yöntemlerin kullanılması daha yararlıdır.
Antimikrobiyal duyarlılık testi, Mueller-Hinton agar ile disk difüzyon yöntemi ve katyon ayarlı Mueller-Hinton broth kullanılarak broth mikrodilüsyonu ve 35°C’de 16 ila 18 saat inkübasyon kullanılarak gerçekleştirilebilir. CLSI, V. cholerae için yorumlayıcı standartlar oluşturmuştur.
Korunma: hijyen kuralları, profesyonel hasta bakımı, çevre kontaminasyonunun önlenmesi, kontamine su kaynaklarına kireç kaymağı ile dezenfeksiyonu.
