Sarcocystis

İyi tanımlanmış iki türü vardır. Sarcocystis bovihominis (hominis, sığır) ve S. suihominis (domuz). Domuz ve sığırlar ara konak, insan son konaktır. Enfekte hayvanların etleri, iyi pişirilmeden yendiğinde hayvanın kaslarında yerleşik olan kist, insan barsağında açılır, bradizoitler salınır. 

Bağırsak hücreleri içinde bradizoitler makro ve mikro gametleri oluşturur. Mikro-makro fertilitilizasyonunu takiben sporokist üretilir ve dışkı ile atılır. Dışkı ile atılan sporokistler 4 sporozit içerir. Sporokistler besinlerle domuz ve sığırlara (otçullara) geçer. Hayvanların dolaşımına geçen sporozitler merozoitleri oluşuturur. Merozoitler hayvanın kas hücrelerine yerleşerek sarkokist oluşturur. Hayvan etlerinin az pişmiş yada çiğ yenmesi ile insana (hepçillere) geçer. Döngü tekrarlar.

Epidemioloji

İnsanlar ve primatlar, sığır, domuz gibi hayvanların  eti ile beslendiğinde son konaktır. Barsak sarcocitosis’i olurlar. Dışkıları ile sprokistlerini çıkarırlar. 

Ancak insanlar, diğer primatların dışkılarında bulunabilecek kistlerle kontamine besinleri yediklerinde bazı türleri için ara konak olurlar. İnsan kaslarında da kistler oluşabilir. 

Klinik Hastalık

İnsanın son konak olduğunda semptomlu hasta oldukça azdır.  Bağışıklığı baskılanmış insanlarada ateş, şiddetli ishal, karın ağrısı ve kilo kaybı görülebilir.

İnsanda ara konak döngüsüne ait bulgu yoktur. Fakat kaslarında farklı morfolojik tipte iskelet ve kalp kası sarkokistleri bulunmuş. Bunun yukarıda bahsedildiği gibi diğer primatların dışkıları ile bulaşlı besinlerle ookistleri almalarından kaynaklandığı düşünülmektedir. Genellikle otopsi esnasında tesadüfen görülür. Kas tutulumuna yönelik semptom genellikle yoktur. Ancak  bazı insanlarda deride eritem, ağrılı kas ödemi, ateş, yaygın miyalji, kas hassasiyeti, halsizlik, eozinofili ve bronkospazm görülebilir.

Teşhis

Çiğ veya az pişmiş et yeme öyküsü ve semptomlar önemlidir. Tanının doğrulanması için dışkı incelemelidir. Genelde sığır eti alımından yaklaşık 14 -18 gün, domuz eti yenmesinden 11-13 gün sonra sporokistler dışkıya geçerler. S. hominis’in ve S. suihominis’in sporokistlerini ayırt etmek zordur. 

Tropik bölgelerde yaşama veya seyahat etme öyküsü olanlarda, miyalji, subkutan nodüller, halsizlik, dermatomiyozit, eozinofili ve kas kreatinin kinazı yükselmesi, kas içi enfeksiyonu düşündürür. Kas biyopsisi yapılıp, hematoksilen ve eozin ile boyanarak sarkokist aranmalıdır. 

Histolojik bulgular arasında vaskülit, miyozit, bazen miyonekroz görülür.

Korunma: 

Besin hayvanlarında enfeksiyonun (ara konak olmasının) önlenmesi için su ve yemlerine, çevreden insan dışkısı ile sporokistlerin bulaşması önlenmelidir.

Etleri iyi pişirmek primer tetbirlerdendir. İki gün -20°C’de dondurmakta sarcokistleri öldürür. İnsanların ara konak olarak hizmet etmesini önlemek için: sporokistlerin yutulması önlenmelidir; içme ve yıkama amaçlı kullanılan suların kontamine olmaması. Yiyeceklerin pişirilmesi ve güvenli su ile yıkanması gerekir.

Content Protection by DMCA.com

Bir cevap yazın