MİCROSPORA
Mikrosporidia
Dünyada yaygındır. primer olarak insandan insana geçer. Dışkı ile atılan sporlarla fekal oral bulaşa ek olarak inhaylasyonla bulaşa yönelik bulgular vardır.
Filogenetik olarak kitin ve trehalozun varlığı, gen organizasyonu benzerliği ve hücre döngüsü ile mantarlardan evrimleştiği düşünülür.
Gerçek ökaryot olmalarına rağmen moleküler ve hücresel olarak prokaryotlara benzerler. Tanınabilir mitokondri, ve tipik Golgi zarlarından yoksundurlar.
Microsporidia, hayvan ve omurgasızlarda zorunlu hücre içi mikroorganizmadır. Konakçı hücrelere giriş için kullanılan bir polar tübül mekanizması ile sarılı enfektif sporlara sahiptirler.
İnsanlarda yaygın olanlar Encephalitozoon ve Enterocytozoondur. Brachiola, Pleistophora, Trachipleistophora, Vittaforma.
Yaşam Döngüsü ve Morfoloji
Sporların yutulması ile fekal-oral bulaşır. Sporlarında bulunan polar tübüller ile hücre içine girer. Hücre içinde merogony (binarifüzyon), sporogony ve çoklu füzyon (şizogony), ile çoğalır. Dışkı ile atılır.
Türleri ve klinik hastalıkları
İnsan enfeksiyonu yapan 7 cinsde yer alan 13 mikrosporidia türü vardır.
Enterocytozoon bieneusi: Özellikle AIDS’lilerden izole edilir. gastroenteritle seyreder. Solunum yollarında da kolonize olabilir. Dışkı, duodenal biopsi ve solunum örneklerinden izole edilebilir.
Ensefalitozoon spp: Encephalitozoon cuniculi ve Encephalitozoon hellem’in merkezi sinir sistemi, kronik sinüzit keratokonjonktivit enfeksiyonları bildirilmiştir.
Ensefalitozoon (Septata) intestinalis.
İnce bağırsak hücrelerini enfekte eder, makrofajlar ile solunum, safra ve böbreklere yayılır.
Brachiola (Nosema) spp: Brachiola connori insan dokularında tanımlanmıştır. Brachiola algerae, sivrisineklerle bulaşır, göz ve kas enfeksiyonu yapar. Brachiola vesicularum, göz ve kas enfeksiyonu yapar.
Microsporidium spp. : Microsporidium africanum ve Microsporidium ceylonensis, göz enfeksiyonu bildirilmiştir.
Pleistophora spp. ilerleyici yaygın kas enfeksiyonu yapar. Kaslarda sporları 12 li paketler halinde görterilmiştir.
Trachi pleistophora spp.: Trachi pleistophora hominis, Miyozit ve sinüzit yapar.
Trachi pleistophora antropo phthera; beyin, kalp ve böbrekten saptanmış.
Vittaforma cornea; yeni bir cins.
Tanı:
AİDS lilerde, kronik Cryptosporidiosis enfeksiyonu ile yaklaşık %30 birliktelik vardır.
Dışkı, idrar, BAL, BOS, duodenal aspirat, konjonktival sürüntü örnekleri boyanarak ışık mikroskobunda incelenir.
Elektron mikroskobu: tür düzeyinde tanımlamada ve doğrulamada “Altın standart”.
Kültür, IF mikroskopisi, serolojik testleri vardır. PCR çalışmaları devam ediyor.
CİLİOPHORA
Balantidium coli:
Tek patojen siliattır. Enbüyük insan protozonudur. Yaşam Döngüsü ve Morfoloji
Trofozoitler Çok büyüktür (50 -100 µm ) ve ovaldir. Kısa kirpiklerle kaplıdır. Trofozoitin içinde çok büyük fasulye şekilli bir makronükleusu ve daha küçük yuvarlak bir mikronükleusdan oluşan iki çekirdeği ve bir sitostomu vardır. Stoplazmada sindirilmiş bakteri kalıntıları içeren birçok vakuol bulunur.
Kalın bağırsakta yaşarlar. Kisti nükleer bölünme olmadığı için makronükleus ve mikronükleus dan oluşan sadece iki çekirdek mevcuttur. Kistler 50 -70 μm çapındadır.
Klinik Hastalık
Bazıları asemptomatiktir. Bazılarında amebiasis hastalarında görülenlere benzer şiddetli dizanteri semptomları gösterir. Ciddi sıvı kaybı olabilir.
Dokuyu istilası yaparsa mucozal ülserler, abseler geliştirebilir. Nadiren ekstraintestinal tutulum görülür.
Teşhis
Mikroskopik görünümle teşhis edilir. Islak dışkı preparatlarında çok büyüktür ancak çok koyu boyanan trofozoitler görülür. İç morfolojilerini görmek zordur.
Kirpikleri görmek önemlidir.
Tedavi
Tetrasiklin, iyodokinol veya metronidazol kullanılabilir.
Epidemiyoloji ve Önleme
Rezervuar maymunlar ve domuzlardır. Domuz çiftçileri ve mezbahalarda çalışanları risk grubunu oluşturur. Nadir olmasına rağmen bozuk hijyen koşullarında salgın yapabilir.
Korunma: kontamine yiyeceklerin önlenmesi besin hazırlanmasının kontrolu ve kişisel hijyen koşulları.
