E. histolytica ile morfolojik olarak benzer, ancak genetik olarak farklıdır. E. histolytica enfeksiyon semptomları oluştururken, E. dispar daha yaygın olmasına rağmen semptomatik hastalığa neden olmaz.
Kist ve trofozoit formu vardır. Kist formu, insanlar için enfektiftir. Canlı trofozoitler 12-60 μm çapındadır. Psödopodlarla hızlı ve tek yönlü hareket eder. Direkt (ıslak) preparatlarında gözlenen hareketle tür tanımı yapılamaz. Sitoplazması, şeffaf bir dış ektoplazma ve granüler bir iç endoplazmadan oluşur.
Çekirdek nükleer zar üzerinde eşit olarak dağılmış kromatine ve küçük, kompakt, merkezi yerleşmiş karyozoma sahiptir. Sitoplazma, vakuollerde az sayıda sindirilmiş bakteri ve vakuollerdeki kalıntılar nedeni ile ince taneli görülür.
Kist boyutu 10-20 μm çaptadır. çekirdek bölünmesi ile 4 çekirdekli olgun kistler oluşur. kisler glikojen ve chromatoidal barlar içerir. Kist görünümü E. histolytica’ dan farklı değildir.
Kist sadece barsakta oluşur. vücut dışında oluşmaz. Bir iki ve dört çekirdekli kistler konaklar arasında bulaşa neden olur.
Bulaşma şekli, diğer protozoalara benzer. Kontamine yiyecek veya sudaki enfektif kistlerin yutulmasıyla fekal oral bulaşır. Patojenik E. histolytica’dan çok daha fazla insan patojen olmayan E. dispar ile enfekte olur.
Ayrıca ılıman bölgelerden tropikal ve subtropikal bölgelere seyahat edenlerde gittikçe daha sık görülmektedir, patojen olmasada sıklığı dikkate değerdir.
Klinik Hastalık
E. dispar, patojenik olmayan bir organizma olarak sınıflandırıldığından, hastalık oluşturmaz. Gayta araştırılmaları sırasında yada H. histolytica araştırılırken tesadüfen görülürler. Tedavi genellikle önerilmez.
Teşhis
Organizma trikrom veya demir hematoksilen boyama ile incelenir. Trofozoidlerde yutulmuş eritrosit varlığı amipin E. dispar değil, E. histolytica olduğu anlamına gelir. Yutulmuş eritrositler yoksa laboratuvar raporları, genellikle E histolytica/ dispar olarak çıkar. Çok az laboratuvar rutin olarak iki türü ayırabilir. Bu nedenle sıklıkla klinisyen semptomlara dayanarak bu ayırımı yapmak zorunda kalır. E. histolytica’nın, hem E. dispar hemde patojen olmayan diğer Endomoeba türlerinden moleküler yöntemlerle ayrımı gereklidir. E. histolytica’yı, patojenin olmayan E coli, E. hartmanni ve E. dispar dan ayırabilen ELISA testleri mevcuttur. Bunların bazıları PCR kadar duyarlıdır. Taze donmuş gaytadan E. histolytica /E. dispar group, G. lamblia, and Cryptosporidium spp tanımlaması için kromotografik stripler de mevcuttur.
