Apikomplexa şubesinin Coccidia alt sınıfından bir protozoon olup, son yıllarda bütün yaş gruplarında, immün yetmezlikli (özellikle AIDS) ve özellikle yurt dışından gelmiş normal bağışıklığı olan kişilerin dışkılarından izole edilmektedir.
Cyclospora cayetanensis, kendi kendini sınırlayan ishale neden olur. Kist oluşturan, koksidiyen apikompleks bir protozoondur. 7.5-10 μm çapta, küresel ookistlere sahiptir. Ookistlerin, her biri iki sporozoit içeren, iki sporokist içerir.
Potansiyel rezervuarları henüz tanımlanmamıştır; insanın tek konak olduğu düşünülmektedir.
Fekal-oral bulaşır. Ookistlerinin alımıyla, yaşam döngüsü başlar. Gastro intestinal sistemde ookistler açılır sporozoitler serbest kalır. Epitel hücrelerine giren sporozoitler, seksüel (merogoni) üreme ile bir çok merozoitleri oluşur. Bu yavru hücreler ya yeni hücreleri enfekte eder ve iç döngüyü gerçekleştirir yada mikro ve makrogametleri oluşturarak cinsel döngüye girer. Bunların füzyonu ile zigot, zigotun olgunlaşması ile ookist meydana gelir. Dışarı atılan ookistler olgunlaşmamıştır. Hemen infektif değildir. Ookist dışarda 1-2 hafta süren sporülasyon (olgunlaşma) aşaması geçirir. İki sporozoit içeren iki sporokist oluşurturur. İnfektif hale gelir.
Kliniği
Üst gastrointestinal sistemde enfeksiyon oluşturur. biyopsi örneklerinde duodenumda belirgin eritem görülür. Ateş ishal, kilo kaybı malabsorbsion görülür. 3-4 günde düzelir bir hafta sonra relaps gelişir. AIDS de 2-3 aya kadar semptomlar devam edebilir.
Tanı:
Organizmalar safranin ve modifiye asit-fast ile boyandığında turuncu renkte görünür.
Islak preparatlarda kırışık cam küreler şeklindedir. Modified acid-fast boyalı preparatları pembe-kırmızı içleri benekli veya baloncuklu görünür. Ookist boyutu ölçümü ayırım için önemlidir.
Cryptosporodiumdan 4 to 6 μm, cyclospora 8-10 μm. dir. Salgınlarda alternatif olarak, tarama amaçlı flow cytometry kullanılabilir.
