Bacteriodes (bakterioidler)
Bacteroides *zorunlu anaerobik, spor oluşturmayan, genellikle kapsüllü, pleomorfik kokobasillerdir. Tek tek yada kısa zincirler oluşturabilirler. Orofarenks, gastrointestinal yolu ve genital sistemin baskın bulunurlar. Antibiyotiğe dirençlidir ve kültürde hızlı ürer.
Hücre duvarı yapısının önemli bir bileşeni lipopolisakkarittir, endotoksin aktivitesi yoktur çünkü glukozaminler üzerinde fosfat grupları yoktur ve yağ asitlerinin sayısı normal lipopolisakkarittekinden daha azdır.
B fragilis kapsülü üç polisakarit içerir – PS A, PS B ve PS C.
Bacteroides melaninogenicus alt türleri yeniden sınıflandırılmıştır ve Porphyromonas gingivalis (periodontal hastalığı olan hastalarda belirgindir) ve Porphyromonas endodontalis (insanlarda enfekte kök kanallarından izole edilmiştir) içerir.
Klinik sendromlar ve tanı
Gastrointestinal sistemde çok sayıda tür olmasına ve B fragilis mikrofloranın sadece %1 ila %2’sini oluşturmasına rağmen, sepsis, peritonit ve apse gibi karın içi enfeksiyonların en sık nedenidir.
B fragilis, jinekolojik enfeksiyonlarda apse oluşturabilir. Travmatize deri ve yumuşak dokuya kontaminasyon yoluyla bulaşırsa nekrotizan fasiite, neden olabilir. Enterotoksin üreten suşlar kendi kendini sınırlayan gastroenterite neden olur.
Kültür numuneleri laboratuvara oksijensiz bir sistemde (özel hazırlanmış anaerop ortam oluşturulmuş taşıma kapları) taşınmalı ve anaerobik ortamda inkübe edilmelidir.
Bacteroides bile esculin agar gibi, safra, eskülin (bir glikozidik substrat) ve gentamisin içeren seçici ortam, B fragilis’in üremesini sağlar. Safra ve gentamisin diğer anaerop ve aeropların üremesini önler.
İçinde hemin ve K vitamini bulunan koyun kanlı brucella agar besi yeri de üreme süresini kısaltır.
Koloni morfolojisi, birkaç antibiyotiğe direnç ve safrada üreme ön tanımlamayı sağlar.
16S ribozomal RNA gen dizilimi ve biyokimyasal testler ile kesin tanımlama yapılabilir.
Patogenez:
Bacteroides distasonis ve Bacteroides thetaiotamicron gastrointestinal sistemde bulunan baskın Bacteroides türleri olmasına rağmen, *B fragilis intraabdominal enfeksiyonların ana nedenidir. Bunun birincil nedeni bakterinin virülansıdır. Oksijene duyarlı ve avirülent organizmalar bağışıklık sistemi tarafından temizlenirken, virülan mikroorganizmalar çoğalır.
B fragilis ve B melaninogenicus’un kapsülü fagositozu önler, peritoneal yüzeylere yapışmaya aracılık eder ve apse oluşumunu destekler. Bacteroides, fimbriaları vasıtasıyla epitel hücrelerine ve fibrinojen ve fibronektin gibi hücre dışı moleküllere yapışabilir.
Abdominal apse oluşumunda aeroplarla sinejik aktivite gösteriler. Fakültatif anaeroplar (E. coli gibi) oksijeni tüketerek zorunlu anaerobların üremesine ortam sağlarlar. Bacteroides’ler Aerop grup ortam oksijenini düşürene kadar uzun süre oksijene tolerans gösterip canlı kalabilirler. Katalaz, hidrojen peroksiti, süperoksit dismutaz, süperoksit serbest radikallerini inaktive eder. Kollegenaz, heparinaz , DNAse, noramidaz, proteinaz salgılarlar.
İshale neden olan enterotoksijenik B. fragilis suşları, bağırsak epitel hücrelerinde aktin yeniden düzenlenmesine neden olan bir çinko metaloproteaz üretir. Bu klorür sekresyonu ve sıvı kaybı ile sonuçlanır.
Abse dissemine yayılıma, septisemiye, ve metaztazlara neden olabilir.
Mukozal yüzeyleri çevreleyen bariyeri bozan tanı veya cerrahi prosedürleri aracılığıyla , endojen bakteri popülasyonu steril bölgelere bulaştırabilir. Bacteriodes melaninojenik grubu plöropulmoner ve merkezi sinir sistemi enfeksiyonlarına neden olur.
Tedavi ve korunma: Gram negatif anaerobik basillere karşı en iyi aktiviteye sahip antibiyotikler metronidazol, karbapenemlerdir. B. fragilis’te plazmitler aracılığı ile aktarılan klindamisin ve tetrasiklin direnci gelişir.
