Ascaris lumbricoides
A. lumbricoides, Roma döneminden beri bilinir. Nemli, ılıman iklimlerde yaygındır. Dünya çapında Enterobius vermicularis’den sonra ikinci sıklıkla görülen nematotdur. Özellikle küçük çocuklar sıktır.
Yaşam Döngüsü ve Morfoloji
En büyük insan nematododur. Dişiler 20-40 cm erkekler 15-31 cm’i bulur. Yetişkin solucanlar, bir ucu sivri silindir şeklindedir. İyi gelişmiş üç dudağı vardır.
İnsanlara enfeksiyon, kontamine topraktan embriyonlu yumurtaların fekal- oral alınması ile bulaşır. Yumurtalar mide duodenumda açılır ve larvalar ince bağırsaklara penetre olur. Portal dolaşım ile kalbe ve pulmoner dolaşıma geçerler. Akciğerde alveollere girerek larvalar bronş aracılığıyla trakea ve farinkse gelip tekrar yutulurlar. Tekrar barsaklara gelen larvalar orada olgunlaşır, çiftleşir ve yumurtalarını dışkıya bırakırlar. Bu süreç 8 ila 12 hafta sürer. Genellikle barsaklarda dişi solucanlar saptanır. Ömürleri boyunca milyonlarca yumurtlarlar. Yumurtalar dışkıya geçer. Döllenmiş yada döllenmemiş olabilir.
Döllenmiş yumurtalar 15 günde infektif hale gelir. Nemli ılık toprakta aylarca kalır.
Döllenmiş yumurtalar 75X50 μm ve ovaldir. döllenmemiş olanlar daha büyüktür. Döllenmiş kısmı ortada yuvarlak görünümlüdür. Yumurtanın etrafı bombeli bir tabaka ile sarılıdır.
Klinik Hastalık
Genetik yatkınlığın enfeksiyonda rol oynadığı düşünülmektedir.
En sık jejenum ve proksimal ileumda yaşarlar. Bu durumda genellikle semptom görülmez. Larvalar akciğer dokusundan alveollere girerken bronş epiteline hasar verebilirler. Larva sayısı fazlaysa pnömoni belirtileri olabilir. Loeffler’s sendromu (eozinoflik pneumoni)’nun en sık nedenidir. Karaciğerde abselere, bilier obstrüksiyonla seyreden hastalıklara sebep olabilirler.
Barsak evresinde gastrointestinal sistemin eozinofilik infiltrasyonu, eozinofilik gastroenterit ve intestinal obstruksiyonlar gözlenir. Astım, ürtiker semptomlara eşlik eder. peritonit, pankreatit, apandisit bulguları gözlemlenebilir. sıklıkla akut karın tablosuna neden olurlar.
Teşhis
Mide yıkama suyunda, larvalar görülür. Fecesten hazırlanmış ıslak (direkt ) veya iyotlu preparatlarda döllenmiş ve döllenmemiş yumurtaları saptanır. Yetişkin solucanlarıda gaytada saptamak mümkündür.
Döllenmemiş yumurtalar çinko sulfat yüzdürme yönteminde ağır oldukları için yüzmezler. dipten alınan örneklerde gözlenebilirler.
Radyografik görüntülerde uzunlamasına giden araba hatları gibi solucan hatları görülür.
