Gram-pozitif sporlu basil. zorunlu *aeroptur.
B. anthracis and B. cereus patojenik türlerdir. Diğer türler toprak, su, toz ve havada bulunur.
B. anthracis hariç peritriş flagellalı hareketli, kapsülsüzdür. B. anthracis hareketsiz ve sporludur.
BACILLUS ANTHRACIS
Hareketsiz, sporlu, dikdörtgen şekilli, Gram pozitif basillerdir.
B. anthracis, biyoterörizmin ve biyolojik savaş için en yaygın kullanılan etkenlerdendir.
Virulence Faktörleri:
Kapsül: polisakkarit değildir. poliglutamattan oluşur.Kompleman aracılı fagositozu inhibe eder.
Toksin: lokal ödem ve genel şok oluşturur. Toksin genini taşıyan plazmidin kaybı, suşu avirülent yapar. Toksin 3 faktörden oluşur.
Ödem faktörü:
Ödem ve diğer belirtilerden sorumludur.
Koruyucu antijen (faktör):
konakçı hücrelere girişini kolaylaştıran bağlayıcı fragmandır.
Ölümcül faktör:
Hücre ölümüne neden olur;
Klinik:
üç tür insan şarbonu vardır.
Deri şarbonu : genellikle hayvanlarla direkt temasla bulaşır. Hayvancılık yapanlarda sık görülür. Lezyon, papül olarak başlar, sertleşmiş ödem ile çevrili kömür rengi ( şarbon adını Fransızcada kömür anlamına gelen “charbon” dan alır.) nekrotik bir skar gelişir. ölümcül değildir.
Pulmoner şarbon: genellikle yün fabrikalarında çalışanlar hasta hayvanların bulaşlı yünlerinde bulunan sporların solunmalı ile alırlar.
Bağırsak şarbonu: Nadir görülür; Şarbondan ölen hayvanların kontamine etlerinin yenmesi ile oluşur. Son derece ölümcüldür ve kanlı ishal olarak kendini gösterir.
Tanı
Laboratuvar kaynaklı şarbon enfeksiyonu riski yüksektir, güvenlik kabinlerinde işlenmelidir.
Örnekler:
İrin veya sürüntü, balgam, Kan, BOS, Mide aspiratı, dışkı veya yiyecek.
Gram boyama: Bambu çubuk görünümününde, sporlu, uzun, dikdörtgen şekilli, gram pozitif basil zinciri.
Laboratuvar Teşhisi
Kültür
Aerobiktir,(12-45oC). Sporlar, 25–30oC’de ve olumsuz koşullarda oluşur.
Medusa başı görünümü: koloninin kenarı keçeleşmiş saç tutamları olarak görünür.
Kanlı agar: Kuru buruşuk, hemolitik olmayan koloniler üretir.
Jelatin stab agar: üreme ters köknar ağacı görünümündedir.
Penisilinli katı besiyeri: inci görünümünde dizilmiş basiller görülür.
ELISA:Antikorlar, nekahet serumlarında görülür.
Moleküler Tanı; doğrulama için PCR kullanılabilir.
Epidemiyolojik araştırmalar için moleküler tiplendirme yararlıdır.
Direkt immünofloresan testi (direkt-IF): Biyoterörizm salgılarında tanıyı doğrulamak için kullanılır.
Korunma:
ölü hayvanların kireç çukurlarına derin gömülmesi. Hayvanlar için aşı mevcut. İnsanlar için koruyucu antikor mevcut.
Bacillus cereus
Kapsülü yoktur. Gıda zehirlenmesine bağlı gastroenterit, Göz travmasını takiben şiddetli keratit ve panoftalmi ve nadiren intravenöz kateter aracılı sepsis, endokardit, menenjit, osteomiyelit ve pnömoni enfeksiyonlara neden olur.
İki tür toksin üretir:
Emetik kusturucu tip toksin:(kusturucu tip gıda zehirlenmesine neden olur) genelde pirinçlerde ürer. Pişmiş pirinç uzun süre sıcak tutulmamalıdır.
İshal tipi gıda zehirlenmesine neden olan toksin: bağırsağa girdikten sonra salgılanır,
Laboratuvar Teşhisi
Gıdadan alınan örneklerden kültür yapılır. Kanlı agarda gri, düzensiz “antrakoid” koloniler oluşturur.
Sterilizasyon Kontrolü için kullanılan bacillus sporları:
Bacillus stearothermophilus (Geobacillus stearothermophilus), otoklav, hidrojen peroksit gaz plazma sterilizatörü ve sıvı asetik asit için kullanılır.
Otoklavlarda ve 15 dakika boyunca 121-132°C arasında nemli ısıya maruz bırakılır. Daha sonra üremek için 37°C’deki ortama yerleştirilir. Ürerse otoklavın arızalıdır.
Benzer şekilde, kuru ısıyla sterilizasyonu izlemek için B subtilis sporları kullanılır (171°C 1 saat veya 160°C 2 saat).
Bacillus atrophaeus, etilen oksit sterilizatörü ve kuru ısı sterilizatörü için kullanılır.
Bacillus subtilis
Temizlik maddesi olarak kullanılır (deterjan). Bacillus subtilis proteazlar üretir.
Kağıt ve tekstil endüstrilerinde, Pestisit endüstrisinde, Gıda endüstrisinde kullanılır.
