Proteus
Yunan tanrısından ismini alır. Homer’s Odyssey’de, Proteus, kendisini yakalayabilen herkese geleceği önceden haber verme yeteneği nedeniyle birçok kişi tarafından takip edildi, ancak takipçilerinden kaçmak için şeklini değiştirdi. Proteus adı ilk olarak 1885 yılında Hauser tarafından çürümüş etten izole edilen şekil değiştiren bir bakteriyi tanımlamak için bakteri terminolojisinde kullanılmıştır. Enterobacteriaceae familyasının Gram negatif, dimorfik, hareketli bir üyesi olan Proteus mirabilis, kısa çubuklardan binlerce flagella ifade eden uzun, çok çekirdekli sürü hücrelerine farklılaşma yeteneği nedeniyle 125 yıldan fazla bir süredir bilim adamlarını büyülemiştir. Proteus cinsinin üyeleri doğada yaygın olarak bulunur ve topraktan, durgun sudan, kanalizasyondan ve bağırsaklardan izole edilebilir. P. mirabilis, piyelonefrit, ürolitiyazis, prostatit ve kateterle ilişkili idrar yolu enfeksiyonlarının (CAUTI’ler) önde gelen bir ajanıdır.
Cins şu anda Proteus mirabilis, Proteus vulgaris, Proteus penneri, Proteus hauseri, Proteus terrae ve Proteus cibarius’tan oluşmaktadır. Çoğu klinik Proteus izolatını P mirabilis ve P vulgaris oluşturmaktadır.
Proteus organizmaları, Escherichia, Klebsiella, Enterobacter ve Serratia türleri ile birlikte insanlarda ciddi enfeksiyon nedenleri olarak gösterilmektedir.
Proteus türleri en yaygın olarak normal insan bağırsak florasının bir parçası olarak insan bağırsak sisteminde, Escherichia coli ve Klebsi ile birlikte bulunur.
P. mirabilis, Kanlı agar plakların ortasına ekildiğinde, aralarına durağan bir periyot serpiştirilmiş, karakteristik bir dalgalı üreme gösterir. Bu durum kısa basillerin uygun üreme koşullarında ortaya çıkardıkları metabolitlerin hücre bölünmesini önlemesi ve çok sayıda flagella geliştiren, daha uzun, negatif bir kemotaksis sergileyen, agar yüzeyinde hareket eden sürülerin oluşumuna neden olduğu şeklinde yorumlanmıştır. Kültürleri çok kötü kokar. Lağım kokuludur.
P. mirabilis fimbria ve adezinleri üro epitelyuma tutunmayı teşvik ettiklerinden patojenitenin önemli belirleyicilerdir ancak İYE oluşturmak için yeterli değildir.
Aglütinasyon oluşturmayan fimbrialar (NAF) üroepitelyal hücrelere yapışmayı kolaylaştırır. MRK fimbriaları Bowman’ın böbrek glomerül kapsüllerine yapışmaya aracılık eder. Mannoz dirençli Proteus benzeri (MRP) fimbrialar böbrekteki tübüler hücrelerin lümenine ve sitoplazmasına ve idrarda bulunan epitel hücrelerine yapışmaya aracılık eder. P. mirabilis fimbriae’larının (PMF’ler) de mesane kolonizasyonuna katkıda bulunduğu ancak böbrek kolonizasyonu için gerekli olmadığı düşünülmektedir.
MRP fimbriaları, P. mirabilis’in en iyi çalışılmış fimbriyal tipidir ve mrp operonunun bozulması idrar, mesane ve böbreklerdeki bakteri yükünü azalttığı için idrar yollarının kolonizasyonuna katkıda bulunurlar.
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonlarına ve yenidoğanlarda veya altta yatan başka rahatsızlıkları olan hastalarda bakteriyemiye neden olur. Bazı suşlar hemolizinler, IgA ve proteaz üretir. Üreyi CO2 ve NH3’e hidrolize eden üreaz üretir. Bu, idrarın pH’ını yükselterek Ca2+ ve Mg2+ çökelmesine ve böbrek taşlarının oluşumuna neden olur. Yükseltilmiş pH, idrar yolunu kaplayan epitel hücreleri için de toksiktir.
Mikroorganizma, ampisilin ve diğer β-laktam antibiyotiklere duyarlıdır. Tüm suşlar tetrasikline dirençlidir.
