NEMATODA’NIN ÖZELLİKLERİ
Tüm dünyada yaygın görülür. İnsan, hayvan, toprak tüm çevrede milyonlarca nematot yaşar. Bitki ve hayvanlara zarar verirler. Çoğu mikroskobik olduğu için görülemez.
Kirli su ve yiyeceklerle bulaşır.
Uçları sivrileşmiş yuvarlak solucanlardır.
Bazıları hermafrodit olsada genellikle cinsel üreme görülür.
Erkekler genellikle dişilerden ve hermafroditlerden daha küçüktür (genellikle
daha küçüktür) ve genellikle bükülmüş veya yelpaze şeklinde bir kuyruğa sahiptir. Bükülmüş kuyruk formu karakteristiktir.
Nematodlar küçük, ince solucanlardır: tipik olarak yaklaşık 5 ila 100 μm kalınlığında ve 0,1 ila 2,5 mm uzunluğundadır. Mikroskobik boyutta olanlarda vardır. Serbest yaşayan türler ise 5 cm-1 m olabilirler.
Askaris 40 cm ile Dracunculus 1 m arasında değişir. En büyüğü 8,5-2,5m olan Placentonema gigantissima’dır.
Vücutları bölümlere ayrılmamıştır. Simetrik bir yapıya sahiptirler. Pseudolem adı verilen gelişmemiş bir vücut boşlukları vardır.
Çok zor şartlara aşırı soğuk aşırı sıcak ortamlara, kuruluğa, klor, toksik tuzlara ve bir çok kimyasala dayanıklıdırlar
Embriyonik formlar yetişkinlere göre daha dirençlidirler.
Serbest yaşayanlar bitki hayvan kalıntıları, maya, protozoa ve bakterilerle beslenir.
Sindirim sistemi vücudun bir ucunda bulunan ağızdan başlar farinks aracılığı ile barsaklara bağlanır. Boşaltım kanalları ve diğer uçta bulunan anüs ile sonlanır. Mide yoktur, Atıklar barsaklardan geçip anüsten çıkar. Büyük partikülleri direkt alamazlar, ağız çevresinde dikenler veya dişler ile besinlerin delerek, parçalayarak alırlar.
KORUYUCU KÜTİKÜL
Vücut duvarının dış yüzeyinde sert ama esnek, parazitin hareketini engellemeyecek özellikte, mide özsularına dayanıklı bir kütikül tabakası vardır. Yanında ektoderm bulunur. Altta uzunlamasına seyreden kaslar yer alır.
Dört periferik sinir vücudu çalıştırır.
PARAZİTİZM VE KRİPTOBİYOZ
İnsanda hastalık yapabilen nematodlar kancalı kurtlar, kıl kurtları ve trichinosis, fil hastalığı ve nehir körlüğüne neden olan solucanlardır
Bazı nematotlar zor çevre koşullarında metabolik aktivitelerini incelenemeyecek kadar azaltır neredeyse ölü yada kış uykusu durumuna getirirler. uygun şartlarda tekrar normale dönerler bu duruma kriptobiyoz denir.
Hermafroditler kendi kendine döllenme yeteneğine sahip olsa da, üreme genellikle cinseldir.
Yumurtalar dişinin vajinasında döllenir. Döllenmeden kısa bir süre sonra yumurtalar üç zar ile sarılır Ascaris ve Trichuris’te döllenmiş yumurtalar, segmentasyondan (olgunlaşmadan) önce annenin ve konakçının vücudunu terk eder. Yumurtalar dışkıya geçtiğinde embriyonlu (segmentasyon gelişmiş) veya embriyosuz olabilir, yani döllenmiş ancak henüz embriyo gelişmemiştir.
Segmentasyon vücudun dışında başlar ve daha sonra bulaşıcı hale gelir.
Bazı türler ovovivipardır. yani yumurta vücut içinde açılır. yavru gelişir. Endotokia matricida denen bir tür üreme süreci görülür.
Endotokia matricida
anne ölümüyle biten bir tür intrauterin doğum türü. Bazı hermafroditler ve kendi kendine döllenen yumurtalarını yumurtadan çıkıncaya kadar rahim içinde tutarlar. Yavru nematodlar daha sonra anne nematodu delerek çıkar.
PARAZİT TÜRLER
İnsanların yaygın paraziti olan nematodlar Ascaris’ler (Ascaris), filaryalar, kancalı kurtlar, kıl kurtları (Enterobius) ve kırbaç kurtları (Trichuris trichiura) bulunur. Çocuklar ve ergenlarde sık görülür.
Trichinella spiralis türü, insanlarda trichinosis hastalığından sorumludur. Dirofilaria immitis, köpeklerin ve bazı kedilerin kalp, damar ve akciğerlerine yerleşerek kalp kurdu hastalığına neden olur.
Bazıları koyunlarda büyük ekonomik hasara oluşturur. Entomopatojenik nematodlar böceklerin parazitidir. İnsanlar tarafından faydalı kabul edilsede bazıları faydalı böceklere de saldırır.
